Creatief schrijven 4. Visualiseren

Het visualiseren van het verhaal kan je veel inzicht geven in jouw verhaalverloop. Deze techniek vind ik zelf erg leuk omdat je op deze manier letterlijk de vorm van je verhaal kan bepalen. Soms sluit een dergelijke vorm perfect aan op het doel van je verhaal. Hoe dat zit, zal ik je in deze sessie uitleggen.

Feit: Zodra je iets visualiseert, gaat je brein er op een andere manier naar kijken.

Bij deze voorbeelden werk ik met een protagonist P, een antagonist A (die niet altijd een vijand hoeft te zijn) en een doel D.

In de meest basic vorm van een verhaal is de protagonist op zoek naar een bepaald doel, net als de antagonist. De vraag is dan: lukt het P om op tijd bij D te komen voordat A daarin slaagt?

Een variatie hierop is dat P zo snel mogelijk bij D moet zien te komen, op de hielen gezeten door A.

Nog een variatie hierop is dat de held achter de vijand aanzit, die bij het doel probeert te komen. Denk aan de Scherpschutter van Stephen King.

Maar in de basis ziet een verhaal er als volgt uit. Jouw protagonist jaagt in het verhaal een bepaald doel na en onderweg volgen bepaalde hindernissen.

Een gekke variatie hierop is als het doel op jouw protagonist afkomt. P doet er alles aan om dat doel te ontwijken. Dit kan een dolkomisch verhaal zijn waarbij de protagonist zich in allerlei bochten wringt om het onvermijdelijke te ontlopen.

Een protagonist is meestal niet alleen in een verhaal. Stel dat er een tweede verhaallijn is die net zo van belang is voor het behalen van het doel. Voor het gemak ga ik dan even uit van twee protagonisten, het zijn geen vijanden van elkaar. Dan zou je verhaal er zo uit kunnen zien.

Maar dit is wellicht nog wat eenvoudig en rechtlijnig. In het YA boek de Zielenlezer van Turion speelt Marieke Frankema met deze lijnen. Ze wisselt tussen de verhaallijn van een eerdere generatie en de verhaallijn in de huidige tijd.

In mijn boek Dizary en het Levende Systeem werk ik met twee verhaallijnen die uiteindelijk bij elkaar komen en verder gaan tot het slot. Deze manier vertellen vind ik altijd interessant. De ene verhaallijn versterkt de ander en samen leiden ze tot een ultieme ontknoping.

Maak het spannend

We zijn er nog niet met de creatieve visualisatie. Dit is pas de basis. Je kan natuurlijk helemaal losgaan met deze methode. Stel je schrijft een thriller. Daarbij kan het een spannend effect zijn als de verhaallijn van de protagonist kruist met die van de antagonist.

Nog spannender is het als de antagonist de verhaallijn van de protagonist net niet raakt. De vijand loert als het ware steeds om het hoekje, maar de protagonist merkt dit niet. Uiteindelijk wordt de vijand toch nog gepakt.

Waarom zo?

Waarom zou je een verhaal op deze manier willen visualiseren, vraag je je misschien af? Het kan je helpen om het ritme van je verhaal te bepalen. Waar zitten de beats van je verhaal als je met twee POV’s werkt? Je kan dit heel nauwkeurig gaan uittekenen. De onderstaande voorbeelden laten twee totaal verschillende ritmes zien. Welke thriller is volgens jou spannender?

Ik denk dat het laatste voorbeeld heel spannend kan zijn. Aan het begin van het verhaal kruist de moordenaar de verhaallijn van de onderzoeker. De moordenaar weet lang uit de handen van de onderzoeker te blijven. Pas aan het einde kan de onderzoeker de moordenaar inrekenen.

Of wat dacht je van een romance, die niet zo mocht zijn. De verhaallijnen raken elkaar, maar stoten elkaar aan het einde ook weer af. In dit geval kan de verkeerde liefde dan de antagonist zijn.

Of een romance die pas aan het einde helemaal goedkomt. De protagonist die bijvoorbeeld aan oorlogsgeweld probeert te ontkomen en de antagonist die er alles aan doet om op het afgesproken punt te arriveren. Hierbij lijkt het soms alsof ze bij elkaar in de buurt komen en dat toch weer afwijken. Ook met dit ritme kan je spelen.

Spelen met tijd

Je kan bij je verhaallijn spelen met de tijd. Wat dacht je van deze onderstaande verhaallijn. Herken je hem?

Dit is Back to the Future. De held gaat in de tijd terug en probeert daar te ontkomen om zijn doel in de toekomst te herzien.

Misschien kan je een creatief verhaal maken met behulp van dit onderstaande voorbeeld?

Hier schakel je tussen twee verhaallijnen en eindig je weer bij het begin. Dit kan een komische thriller zijn waarbij de antagonist denkt de protagonist in de gaten te houden. Maar in het volgende hoofdstuk blijkt de protagonist juist plannen voor de antagonist te hebben. Etc.

Het volgende voorbeeld is bij benadering de visualisatie van het boek Cloud Atlas van David Mitchell. Dit verhaal zit heel bijzonder in elkaar. Elk deel van het boek gaat zowat een eeuw vooruit in de tijd. Elke protagonist beïnvloed daarbij de volgende. Halverwege het boek ga je weer terug in de tijd en merk je pas echt wat de invloed voor gevolgen heeft op het verleden, heden en de toekomst.

Verhaalwerelden

Stel je hebt een bepaalde verhaalwereld en jouw hoofdpersoon verplaatst zich naar een totaal andere wereld. Zoals bijvoorbeeld in Harry Potter of Narnia. Dat ziet er dan zo uit. Dit is een heel bruikbaar gegeven voor een fantasy verhaal. In dit verhaal kan de protagonist erop los vragen over de nieuwe wereld en komt de lezer zo alles erover te weten. Handig.

Maar hoe ziet je verhaal eruit als die twee werelden elkaar net overlappen? Zal de held het lukken om de twee werelden te scheiden? Of moet het zo zijn dat deze twee werelden samensmelten?

Of wat als jouw verhaalwereld zich in een andere verhaalwereld bevind? Denk aan films zoals the matrix. De held zal proberen uit deze wereld weg te breken om de werkelijke wereld te bereiken.